Als je me volgt op Instagram @yogamammie dan heb je misschien al gemerkt dat ik afgestapt ben van conventionele, traditionele schoenen die de natuurlijke beweging van de voeten belemmeren en beuwst voor minimalistische schoenen (de zogenaamde barefoot shoes) gekozen heb. En dit is waarom…
Samen met een complexe structuur van botten en spieren, huisvesten onze voeten maar liefst 25% van ons zenuwstelsel. Ze spelen een zeer belangrijke maar vaak onderschatte rol in ons algemeen welzijn. De opmerkelijke capaciteit van de voeten om verschillende taken tegelijkertijd te vervullen, zoals het bieden van ondersteuning voor ons spierstelsel, het stimuleren van de bloedcirculatie en het creëren van stabiliteit voor de rest van ons lichaam, is slechts een fractie van hun belang voor onze algemene lichamelijke gezondheid. Onze voetgezondheid is essentieel voor het functioneren van de rest van ons lichaam. Toch beperken we ze bijna dagelijks door het dragen van rigide, te nauwe en te schokdempende schoenen.
Je voetgezondheid is essentieel voor je algemene gezondheid
De gevolgen van het veelvuldig dragen van dit soort traditioneel schoeisel gaan verder dan de repurcussies op onze voetgezondheid. Dagelijks dragen van te strakke en te nauwe schoenen heeft een invloed op je enkels, knieën, heupen, bekkenbodem, rug en zelfs schouders, nek en hoofd. Daarom besloot ik letterlijk de overstap te maken naar minimal shoes. Traditionele schoenen verhinderen namelijk de natuurlijke werking van de belangrijke stabiliserende spieren zoals de inner core en bilspieren. En dat terwijl een adaptieve core net van essentieel belang is voor het functioneren in het dagelijkse leven.
Wanneer je lichaam – door traditioneel schoeisel – minder optimaal is uitgelijnd, zorgt dit voor een verhoogde belasting van de bilspieren en inner core (waaronder de bekkenbodemspieren), met onevenwichten en compensaties tot gevolg. Veel van de meest voorkomende heup- en lage rugklachten zijn eigenlijk te wijten aan te rigide schoenen. Helaas schrijven veel orthopedisch specialisten nog te vaak steunzolen voor of raden ze sterk ondersteunende schoenen aan als een quick fix voor de bestaande klachten. Hoewel ortheses soms aangewezen zijn bij acute letsels, mogen ze nooit een permanente oplossing vormen. Je wil eigenlijk op zoek gaan naar de oorzaak van de problemen en die aanpakken. Dat betekent je lichaamsalignement optimaliseren, je voeten optrainen en bewuste schoenkeuzes maken.
Indien je kiest voor minimal shoes dien je rekening te houden met een aantal zaken: je wil schoenen die plat, breed, flexibel zijn maar toch stevig rond de voet zitten. Het regelmatig dragen van schoenen die te strak en te nauw zijn schaadt de normale spierfunctie en voetpositie, wat mogelijks leidt tot fasciitis plantaris of bunions. Wanneer je schoenen onvoldoende flexibel zijn, forceren deze je enkels te overcompenseren waardoor je knieën vaak onnatuurlijke bewegingen dienen te maken en je voetspieren verzwakken. Schoenen die te los om de voet zitten, zorgen ervoor dat je gaat grijpen met de tenen om je schoenen aan te houden in plaats van te heffen vanuit de enkel. Dit grijpen van de tenen verhindert dan weer de mobiliteit van de tenen tijdens de push off fase van het wandelen, wat dan weer de bilspieren negatief beïnvloedt. Bijgevolg ondervinden je inner core (en dus ook bekkenbodem) de gevolgen.
Als je bovendien een chronische diastasis recti, verzakking (prolaps) of andere bekkenbodemproblemen ondervindt zoals urineverlies of lage rugpijn, is het essentieel om het dragen van hoge hakken te vermijden. Hoge hakken tilten je lichaam voorwaarts, waardoor je heupen naar voren shiften en je bijna altijd jouw lichaam naar achteren leunt om vallen te vermijden. Opnieuw verhinderen deze compensatiestrategiën de werking van de belangrijke stabiliserende spieren en zorgen ze voor problemen elders in het lichaam.
Het is dus aan te raden om zowel hoge hakken als rigide, strakke schoenen zoveel als mogelijk te vermijden en in plaats daarvan adviseer ik je (indien je geen grote problemen hebt die mogelijks verdere opvolging vragen) minimal shoes.
Wat zijn minimal shoes?
Minimal shoes hebben een dunne, flexibele zool. Eigenlijk zijn zowel de zool als het bovenwerk die je voet omvatten heel flexibel waardoor je een betere voeling krijgt met de ondergrond en je voeten gestimuleerd worden om zich aan te passen aan de oneffenheden van de ondergrond. Minimal shoes hebben ook een bredere toe box, de ruimte waar je tenen zitten, zodat je tenen de ruimte hebben om te spreiden en een meer natuurlijke voetpositie behouden wordt. De schoenen hebben slechts een minimale demping wat je lichaam ertoe dwingt op natuurlijke wijze de schokken te leren absorberen. In tegenstelling tot de meeste conventionele schoenen (of schoenen met steunzolen) biedt de schoen weinig tot geen ondersteuning van de voetboog; zo kan je voetgewelf makkelijk adapteren aan de veranderende eisen en worden je voetspieren efficiënt getraind. Er is sprake van een zero drop; de hak van de schoen is niet verhoogd (zoals tegenwoordig in de mode is bij de meeste sneakermodellen) wat het natuurlijke gangpatroon ten goede komt. Dit alles maakt dat de schoenen bijzonder licht in gewicht zijn en blootvoets lopen beter naderen.
Ik krijg dan vaak de opmerking dat je voeten onvoldoende beschermd zijn. Mijn antwoord daarop is dat schoenen een evolutionaire uitvinding zijn van ons als mens dat eigenlijk tegen de natuur ingaat. Hoe vaak ik in de praktijk wel niet hoor dat men niet in staat is om blootvoets over de oprit steentjes te lopen, laat staan dat ze kunnen wandelen over mijn spijkermat. Uiteraard ben ik ook blij dat mijn voeten in de winter toch warm gehouden kunnen worden zodat mijn tenen er niet afvriezen. Ook bewuste materiaalkeuze is dus belangrijk. Merinhowol heeft bijvoorbeeld de eigenschap om je voeten warm, droog en geurloos te houden en dat het hele jaar lang, warme of koude temperaturen. Hoe minder synthetisch materiaal, hoe beter.
Aan te raden schoenen
Hieronder vind je alvast mijn favoriete merken tot nu toe. Deze lijst is nog onvolledig, maar zal steeds aangevuld worden op basis van mijn eigen persoonlijke ervaring.
- Vivobarefoot
- Merell
- Lems Shoes
- Xero Shoes
- Barebarics
- Vibram
- Bobux (voor baby’s)
- …
Gun je voeten (en hersenen) de tijd om zich aan te passen
Minimal shoes worden steeds populairder en vooral bij degenen die streven naar een meer natuurlijke en effectievere manier van bewegen. Maar laat mij echter wel benadrukken at het belangrijk is om je voeten geleidelijk aan dit type schoenen te laten wennen en je goed te laten adviseren bij bestaande voetproblemen.
Hoewel ik gewend ben van dagelijks blootvoets te lopen (in de praktijk en tijdens mijn yogabeoefening), dienden niet mijn voeten maar vooral mijn hersenen te wennen aan mijn nieuwe Vivobarefoot schoenen. Mijn voeten hadden opeens meer dan een vingerbreedte meer ruimte in de lengte wat in het begin aanvoelde alsof mijn schoenen te groot waren. Zeker als je weet dat ik een verschil hebben tussen beide voeten van wel meer dan een halve centimeter. Gelukkig wist Thomas van Iedereen Loopt me te vertellen dat het wetenschappelijk aangetoond is dat schoenen idealiter sowieso minstens 12mm langer zijn dan je voeten. En in mijn geval zit ik aan één voet bijna aan 20mm, dat is dus wel degelijk even wennen. Maar eens je het probeert, zal je merken, dat minimal shoes gewoon heerlijk aanvoelen.
Ps: Houd mijn socials en website zeker in de gaten want er komt iets leuks aan voor degenen die graag willen inzetten op hun voetgezondheid.
