Wat is de placenta?
De placenta, ook wel moederkoek, is het orgaan dat zich tijdens de zwangerschap in de baarmoeder vormt. Het speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van het ongeboren kind omdat het instaat voor het zuurstoftransport naar de baby via de navelstreng. Tegelijkertijd voert het afvalstoffen van de baby (zoals koolstofdioxide) terug naar de moeder, die deze op basis van haar ademhaling terug uitscheidt. Om de zwangerschap te ondersteunen produceert de placenta ook belangrijke hormonen zoals hCG (humaan choriongonadotrofine), progesteron en oestrogeen.
Naast haar voedende rol heeft de placenta ook een beschermende functie; het fungeert als filter die sommige schadelijke stoffen en ziekteverwekkers van de baby weghoudt. Maar sommige stoffen, zoals alcohol, nicotine en sommige medicijnen kunnen wel degelijk deze barrière passeren.
Wanneer is er sprake van een placenta previa?
De placenta is verbonden met de baby via de navelstreng en de baarmoederwand van mama. Bij een placenta previa zit de placenta laag in de baarmoeder waardoor de baarmoederhals (cervix) gedeeltelijk of volledig verhindert wordt. Dit kan problemen veroorzaken, vooral in het derde trimester en tijdens de bevalling, omdat de placenta een normale vaginale geboorte in de weg kan zitten.
Een laag liggende placenta komt vaker voor in het begin van de zwangerschap (bij ongeveer 5 à 10% van de vrouwen tijdens de 20-weken echo). Aangezien het veel vrouwen onnodig zorgen baart, is het dus ook belangrijk te weten dat in de meeste gevallen de placenta nog omhoog migreert naarmate de zwangerschap vordert en de baarmoeder groeit. Dit proces heet de placenta-migratie en verklaart waarom de meeste gevallen van een laagliggende placenta vanzelf oplossen voordat de zwangerschap voldragen is.
Aan het einde van de zwangerschap heeft slechts 0.3 tot 0.5% van de vrouwen een placenta previa, die in de meeste gevallen ook nog eens slechts gedeeltelijk is. Bij deze vrouwen is een meer nauwkeurige medische begeleiding noodzakelijk.
Kan je met een placenta previa veilig aan yoga doen?
Mogelijks ontmoet je vrouwen in jouw lessen of ben je zelf zo een zwangere dame die geen volledige bedrust kreeg opgelegd maar het wel wat rustiger aan moet doen. Ik kan er als perinataal kinesitherapeute en yogatherapeute niet genoeg op hameren dat het heel belangrijk is zowel voor de docent als voor de vrouw in kwestie te weten of de gynaecoloog gedeeltelijke of volledige bedrust voorschrijft én of het om een volledige of gedeeltelijke placenta previa gaat.
Volledige placenta previa (placenta previa totalis)
Ik raad vrouwen met een volledige placenta previa aan om ten allen tijde de fysieke yogaposes te vermijden. Dikwijls kregen deze vrouwen van hun gynaecoloog ook volledig bedrust opgelegd. Yoga Nidra en visualisatiemeditaties zijn in zulke situaties bijzonder waardevol.
Deze vormen van yoga kunnen helpen bij mogelijke angsten en stress die deze vrouwen ervaren ten gevolge van de diagnose die ze kregen.
Gedeeltelijke placenta previa (placenta previa marginalis)
Vrouwen waarbij de placenta de baarmoederhals gedeeltelijk verhindert halfverwege hun zwangerschap, mogen nog aan yoga doen mits zéér kundige begeleiding van een ervaren perinatale yogadocent.
Om mama niet onder extra risico te plaatsen, dienen we poses te vermijden die druk veroorzaken in de bekkenregio. Houdingen waarbij de benen wijdgespreid zijn uit den boze. Het dichter plaatsen van de voeten of minder diep buigen in de knie (zoals in de krijgershoudingen) zorgt voor de nodige veiligheid. Een beetje vergelijkbaar met de aanpak bij stabiliteitsproblemen.
Hoewel de yogic squat (malasana) bijzonder waardevol is in het openen van de beenderige bekkeningang, is het niet de eerste keuze bij vrouwen met een laagliggende placenta. Diepe hurkzit zoals de yogic squat oefent een enorme druk uit op de baarmoederhals en is niet voor niets één van dé houdingen waarin vrouwen in de natuur (zonder medische assistentie) bevallen.
Mogelijks heb je zelf vrouwen in jouw yogalessen die nog niet eens weten dat ze te maken hebben met een placenta previa en dus is altijd enige voorzichtigheid aangeraden. Je kan er net zoals ik standaard een aangepaste variant aan te bieden door de aanstaande mama’s op één of meerdere blokken, of een yogabolster te laten zitten, al dan niet met de rug gesteund tegen de muur.
Bij vrouwen met een gekende placenta previa (ook al is deze gedeeltelijk) zou ik malasana, maar ook baddha konasana, altijd proberen te vermijden en hen laten plaatsnemen in een eenvoudige kleermakerszit, zittend op een dekentje.
De rol van stoelyoga
Stoelgyoga is nuttig in elke zwangerschap, maar is vooral een meerwaarde in geval van placenta previa omdat de baarmoederhals en opening ondersteund zijn.
Samengevat is het belangrijk te weten om welke vorm van placenta previa het gaat en of de aanstaande mama goedkeuring krijgt van haar begeleidende gynaecoloog om aan yoga te doen. In dat geval, kan het nuttig zijn om enkele aanpassingen en varianten te tonen alvorens de les begint. Elke zwangere vrouw heeft immers baat bij zwangerschapsyoga; we dienen alleen wat extra aandachtig te zijn.
